Minister Heinen van Financiën stelde onlangs voor om overal in Nederland binnen een straal van vijf kilometer altijd een werkende geldautomaat te hebben. Dit leidde tot nieuwsgierigheid: waar geldt dit wel en waar niet? Wij hebben dit onderzocht met de Movares Verbindingswijzer, een geavanceerde bereikbaarheidstool, die rekening houdt met werkelijke afstanden over de weg, te voet of met de fiets.
De bereikbaarheid van geldautomaten in Nederland is al uitstekend. 99% van de inwoners woont binnen 5 kilometer van een automaat. Voor zo’n 136.000 mensen blijkt nog wel ruimte voor verbetering. Friesland heeft het hoogste percentage inwoners zonder geldautomaat in de buurt (bijna 5%), terwijl in Zuid-Holland slechts 0,19% hiervan last heeft. Om te voldoen aan het voorstel van de minister zouden in Nederland 300 extra geldautomaten geplaatst moeten worden. Dit betekent dat voor de laatste 1% van de bevolking, 10% extra geldautomaten nodig zijn. Het aantal potentiële gebruikers per nieuwe automaat zal echter veel lager liggen dan bij de bestaande automaten, met slechts zo’n 400 potentiële gebruikers per locatie in plaats van gemiddeld 4.250.
Gezien het beperkte gebruik en mogelijke risico’s, roept dit voorstel vragen op over de efficiëntie van het bijplaatsen van extra automaten. De minister zegt dat het kabinet het belangrijk vindt dat contant geld voor iedereen makkelijk beschikbaar blijft. Online bankieren is niet voor iedereen een mogelijkheid. Ook vindt hij het belangrijk dat Nederlanders bij een pinstoring contant geld in huis hebben. “Contant geld is van iedereen. Daarom moet contant geld toegankelijk blijven.”
De kosten van bankieren voor particulieren zijn de afgelopen jaren gestegen. Tegelijkertijd blijft de spaarrente laag, mede door de beperkte concurrentie tussen Nederlandse banken, zoals de Autoriteit Consument & Markt concludeerde in mei 2024. De kosten van geldautomaten zullen de kosten van bankieren verder verhogen. Het is van belang om te evalueren in hoeverre deze maatregel op efficiënte wijze bijdraagt aan de doelstellingen van het kabinet. Onze bereikbaarheidsanalyse kan hierbij waardevolle inzichten bieden.
