Een sterke gebiedsvisie begint niet bij een onderbuikgevoel, maar bij het landschap zelf. Bij Movares luisteren we naar wat een plek ons vertelt – haar geschiedenis, haar identiteit, haar ruimtelijke karakter. Met onze uitgebreide lagenbenadering brengen we dit verhaal tot leven. Waar de traditionele lagenbenadering focust op ondergrond, netwerken en occupatie, voegen wij twee essentiële lagen toe: de identiteit van de plek en de visie voor de toekomst. Zo ontstaat een gebiedsvisie die niet alleen duurzaam en realistisch is, maar ook écht plek-eigen. De lagenbenadering geeft richting én samenhang. Het dwingt ons om niet alleen te kijken naar wat we willen, maar vooral naar wat past. Niet tegen het landschap in, maar mét het landschap mee. We bouwen voort op wat er al is – met respect, met kennis en met trots. 

Movares begeleidt overheden en ontwikkelaars bij het toepassen van deze benadering. Met onze brede expertise in stedenbouw, landschap, mobiliteit, functies en planologie maken we visies die haalbaar zijn én toekomst geven aan de unieke identiteit van een gebied. 

Van ondergrond tot visie – in vijf lagen brengen we de kern van een gebied in beeld.  

Bodem: water en bodem sturend als fundament 

We leven in een tijd waarin de gevolgen van klimaatverandering ons dwingen tot andere keuzes. Bodemdaling, wateroverlast en droogte maken duidelijk: de bodem en het water moeten leidend zijn bij nieuwe ontwikkelingen. Niet alles kan overal, en dat hoeft ook niet. De bodem is de eerste en meest bepalende laag. Als we leren van hoe men vroeger leefde ontdekken we al: de bodem en het landschap bepalen de functie en het karakter van de plek. Door het systeem van bodem en water als vertrekpunt te nemen, ontstaan plannen die robuust zijn, letterlijk én figuurlijk. 

Netwerken: gebouwde en natuurlijke verbindingen als structuurdragers 

De tweede laag omvat de fysieke netwerken: wegen, fietspaden en OV- verbindingen. De infrastructuur beïnvloedt de bereikbaarheid, ruimtelijke dynamiek en leefbaarheid. Maar de natuurlijke netwerken zijn minimaal net zo belangrijk. Natuurlijke netwerken zoals bos- of waterstructuren zijn vaak decennia oud en functioneren daarmee als belangrijke structuurdrager in een gebied. Door te versterken wat werkt, en te verduurzamen waar het knelt, vormt de netwerklaag een fundamentele structuurdrager binnen herkenbare en plek-eigen ontwikkelingen.

Identiteit: het tastbare én niet-tastbare verhaal van de plek 

Elk gebied heeft een eigen gezicht: een coulisselandschap, een lintdorp, een industriële erfenis, een beekdal of een textielverleden. Deze identiteit zit in gebouwen, verkaveling, landschapsvormen, maar ook verhalen. Door deze ruimtelijke en culturele kenmerken te benoemen als ‘dragers’ van identiteit, ontstaat ruimte voor ontwikkeling mét behoud van eigenheid. Het geeft richting aan wat we willen koesteren, versterken of juist veranderen. Het biedt een gevoel van trots en herkenning, ook binnen gebiedsontwikkeling op een grotere schaal.  

Occupatie en functies: leven en gebruik in balans 

Waar wordt gewoond, gewerkt, gerecreëerd en gezorgd? De vierde laag gaat over het dagelijkse gebruik van een plek en de bebouwing die daar onderdeel van is. In een goede gebiedsvisie sluiten functies en gebouwen aan bij de draagkracht van de bodem, de netwerken en de identiteit. Niet alles hoeft overal. Functies combineren of clusteren, kiezen voor kwaliteit boven kwantiteit, en rekening houden met sociale en ecologische samenhang zijn hierbij essentieel. 

De visie: samenhang en keuzes 

Pas als de eerste vier lagen in beeld zijn, volgt de visie: een ruimtelijke vertaling waar de kwaliteiten en uitgangspunten uit de vorige lagen in harmonie samenkomen. Welke structuren en eigenschappen zijn essentieel om een toekomstbestendig plan neer te leggen? Waar kunnen we bouwen? Waar versterken we natuur en bieden we ruimte voor waterberging? De visie is geen eindpunt, maar biedt een raamwerk voor toekomstige plannen. Zo ontstaat een gedeeld beeld van de gewenste toekomst  gedragen door bodem, landschap én mensen. 

Omgevingsvisie Winterswijk 

De toepassing van de lagenbenadering krijgt concreet vorm in de Omgevingsvisie Winterswijk. Daar is bewust gestart vanuit de bodem en het water. De Whemerbeek en haar stroomgebied bleken niet alleen een ecologische drager, maar ook een kans om klimaatadaptatie en ruimtelijke kwaliteit te versterken. Door de beek als uitgangspunt te nemen en slim te verbinden met functies als recreatie en groen, ontstond een visie waarin water, landschap en leefkwaliteit elkaar versterken. Het laat zien hoe de lagenbenadering helpt om ontwikkelingen niet op te leggen, maar te laten groeien vanuit de plek zelf. Daarnaast vormt het een sterke basis in gesprek met een verschillende partijen: een logisch verhaal die onderbouwd is aan de hand van de kwaliteiten van de plek. De omgevingsvisie is momenteel ter inzage en bekijk je hier.